In de zuidrand zijn er heel wat kerken terug te vinden die religieus erfgoed bevatten. Aan elke kerk is erfgoed verbonden, of het nu materieel of immaterieel is, roerend of onroerend.
De verschillende types erfgoed worden hier kort toegelicht:
- Onroerend erfgoed: de verzamelnaam voor monumenten, archeologische sites en landschappen die wel tastbaar zijn, maar niet verplaatst kunnen worden.
- Cultureel erfgoed: een verzamelnaam voor alles wat door vorige generaties is gemaakt en wat nu nog bestaat en een grote waarde heeft voor de gemeenschap. Binnen het cultureel erfgoed is er een opdeling in roerend cultureel erfgoed en immaterieel erfgoed.
- Roerend erfgoed: makkelijk te verplaatsen voorwerpen zoals schilderijen, wandtapijten, meubelstukken, juwelen, werktuigen, gebruiksvoorwerpen, voertuigen,... maar evengoed documenten, archiefstukken of foto’s.
- Immaterieel erfgoed: niet tastbare gewoontes of gebruiken zoals feesten, verhalen, liederen, rituelen, ambachten, tradities...
Heb je vragen over het erfgoed? Hieronder vind je een overzicht van de instellingen en personen die je kan contacteren. Belangrijke partners in dit verhaal zijn Parcum en KADOC-KULeuven.
Alle verplaatsbare voorwerpen die verwijzen naar een religieuze, godsdienstige of devotionele context of ermee in verband staan, zowel in het openbare als in het privédomein, behoren tot het roerend religieus erfgoed. Roerend religieus erfgoed kan verwijderd worden zonder dat de onroerende context hierdoor beschadigd of incompleet wordt.
In de praktijk zijn dit erfgoedobjecten in de kerkcollectie zoals kandelaars, heiligenbeelden, kazuifels… Maar hiertoe behoren ook objecten die onroerend werden door bestemming zoals een orgel. Deze collecties bestaan uit vele soorten objecten, waarvan het gebruik niet altijd meer gekend is. Zo zijn er veel voorwerpen in onbruik geraak door de gewijzigde liturgie na het tweede Vaticaanse concilie (1962-1965).
Noodzaak en nut van een inventaris
Een inventaris is een goed gedocumenteerd overzicht van het roerend erfgoedbezit van een instelling. Een dergelijk document is onmisbaar om zicht te krijgen op de samenstelling en waarde van een collectie. Om goed voor een collectie te kunnen zorgen, is een eerste stap te weten wat er in huis is.
Ook bij het afsluiten van een verzekering of het opstellen van een calamiteitenplan is het nodig om te weten wat de samenstelling en waarde is van de collectie.
Een inventaris bijhouden van de kerkcollectie is bovendien een verplichting binnen het eredienstendecreet, maar wordt niet uitgebreid gespecifieerd. Hierdoor zijn in de praktijk kerkinventarissen vaak helemaal niet uniform, niet actueel, niet professioneel opgesteld…
Kerkinventarissen zijn eveneens de basis om een toekomstvisie te kunnen ontwikkelen voor het kwetsbare erfgoed. Door het veranderende kerklandschap is het religieus erfgoed, en dus ook de kerkcollecties, aan sterke veranderingen onderhevig. Denk maar een neven- en herbestemmingen van kerken.
Het spreekt voor zich dat een inventaris handig is bij wetenschappelijk onderzoek.
Tot slot kan een inventaris ook de aanzet geven tot meer publieksontsluiting van de collectie.
